ماموریت‌های مریخ٬ زهره و زمین تمدید شد

مارس اکسپرس

کاوشگر مارس اکسپرس- نخستین ماموریت اروپایی به سیاره سرخ- گردش خود به دور مریخ را از اواخر سال 2003 آغاز کرد. این سفینه فضایی علاوه بر تصاویر رنگی با وضوح بالا از سطح مریخ٬ شواهد کانی‌شناختی از آب مایع را در گذشته مریخ منعکس و همچنین چگالی پوسته مریخ را با جزئیات بررسی کرده است. مارس اکسپرس اولین فضاپیمایی بود که متان را در جو سیاره آشکارسازی کرد. فعالیت ابزار راداری این فضاپیما، داده‌های حاصل از اندازه‌گیری‌های عمق سنجی زیرسطحی را به همراه داشته است که رسوبات زیرزمینی یخ آب را نشان می‌دهد.

این ماموریت همچنین توانست به شناخت خوبی از جو مریخ مانند کشف شفق‌ها در عرض‌های میانی و نیز تخمین جدیدی از آهنگ فرار جو مریخ به فضا برسد.

ماموریت مارس اکسپرس در گذشته دو بار تمدید شده است که آخرین بار تا اردیبهشت سال 88 می‌باشد. سومین تمدید٬ این فضاپیما را قادر می‌سازد تا به ادامه مطالعه در زمینه‌های شناخت سطح زیرین مریخ٬ مشاهده لایه‌های جوی بالاتر تحت شرایط متغیر خورشیدی٬ مشاهده متان در جو و نقشه‌برداری دقیق سطحی بپردازد.

 ونوس اکسپرس

ونوس اکسپرس از زمان رسیدن به سیاره زهره در فروردین سال 1385  تاکنون٬ برای نخستین بار به نقشه‌برداری سه بعدی از جو سمی و ضخیم این سیاره مشغول بوده است. دانشمندان با این داده‌ها٬ نقشه‌های هواشناسی وسیعی از زهره تهیه کرده‌اند که اندازه‌گیری‌های میدان‌های باد٬ دما و ترکیبات شیمیایی جو را نشان می‌دهد.

این فضاپیما سیستم دینامیکی ابرهای سیاره شامل گرداب جوی قابل ملاحظه دوچشمی برقرار در قطب جنوب را به دقت نگریسته است. مولکول‌های آب یافت شده در فضا که از جو زهره گریخته‌اند دلیل محکمی بر توجیه صاعقه در جو زهره است.

تمدید قبلی این ماموریت تا اردیبهشت 88 ادامه خواهد داشت و تمدید بعدی آن در راستای افزایش درک دانشمندان از چگونگی عملکرد آب و هوای زهره  و نیز جستجوی خصوصیات آتشفشانی فعال در سطح سیاره خواهد بود.

کلاستر

ماهواره کلاستر در تابستان سال 2000 پرتاب شد و در اوایل سال 2001 فعالیت خود را آغاز کرد. کلاستر که مجهز به چهار ماهواره است از آن زمان تا کنون به مشاهده مغناط کره زمین- حباب مغناطیسی اطراف زمین- مشغول بوده است. عملکرد این ماهواره٬ به شناخت جدیدی از چگونگی تاثیر فعالیت‌های خورشیدی بر محیط نزدیک زمین منجر خواهد شد.
ماموریت کلاستر آژانس فضایی اروپا٬ شامل 4 فضاپیمای کاملا شبیه به هم در حال پرواز در ارتفاعات 19.000 تا 119.000 کیلومتری بالای زمین است.

نخستین اندازه‌گیری‌های کلاستر از جریان‌های الکتریکی در فضا٬ طبیعت شفق‌های سیاه را آشکار کرد و پلاسمای تولید کننده امواج را کشف کرد.

ماموریت کلاستر در گذشته دو بار تا تاریخ خرداد ماه 1388 تمدید شده است. تمدید جدید٬ بررسی مناطق شفقی در بالای قطب‌های زمین و گسترش تحقیقات مربوط به مغناط کره٬ به ویژه منطقه درونی آن را ممکن می‌سازد.

ماهنامه نجوم